Chào ngày mới!!!
Ngày thứ 8 trong hành trình trở thành chuyên gia Prompt Engineering, hôm nay mình bắt đầu bước vào phần “giải phẫu” prompt và mở màn chính là Instruction, hay còn gọi là Lệnh Chỉ Dẫn AI. Đây được xem là trái tim của mọi prompt: nếu viết rõ – AI hiểu ngay, nếu mơ hồ – AI đoán “lụi”.
Ảnh: Minh họa cấu trúc lệnh chỉ dẫn (Instruction) trong prompt AI.
Xem 7 ngày trước mình đã học những gì nha:
- [Ngày 1] – Prompt là gì? LLM là gì? Mở khoá tư duy AI từ con số 0
- [Ngày 2] – AI hoạt động như thế nào? Tò mò “bộ não AI” từ bên trong
- [Ngày 3] AI tư duy theo mẫu và logic từng bước
- [Ngày 4] – Cấu trúc prompt hiệu quả: Bí kíp viết để AI hiểu ngay lập tức
- [Ngày 5] – Làm sao biết prompt hay hay chưa? Học cách phản biện để tối ưu
- [Ngày 6] – Tổng hợp & tối ưu prompt: Biến “tạm ổn” thành “tuyệt vời”
- [Ngày 7] Tôi Bắt Đầu Học Prompt Engineering Như Thế Nào? – Nhật Ký Tuần 1!
🎯 Mục tiêu chính hôm nay
- Hiểu cấu trúc tổng thể của một prompt và vai trò quan trọng của Instruction.
- Biết cách viết lệnh chỉ dẫn rõ ràng, ngắn gọn, cụ thể.
- Phân biệt giữa Instruction chung chung và Instruction cụ thể.
- Viết ít nhất 5–7 prompt chỉ chứa Instruction.
- Học 6 từ vựng tiếng Anh chuyên ngành Prompt Engineering.
Prompt có cấu trúc như thế nào?
Ở ngày 4 mình cũng có nói về cấu trúc của một Prompt hiệu quả gồm :3 phần:
→ Context – Instruction – Output Format. Đây là cách phổ biến trong ở cấp cơ bản.
Ví dụ Prompt (3 thành phần):
Bạn là một blogger chuyên chia sẻ mẹo học tiếng Anh giao tiếp (Context).
Hãy viết một đoạn giới thiệu ngắn gọn giúp người mới bắt đầu có động lực học mỗi ngày (Instruction).
Trình bày đoạn văn khoảng 50 từ, văn phong tích cực, thân thiện (Output Format).
Hôm nay mình sẽ đào sâu hơn một chút, rằng một prompt hiệu quả thường bao gồm 4 thành phần:
- Instruction – yêu cầu chính (bắt buộc phải có).
- Context – bối cảnh hoặc vai trò.
- Input Data – dữ liệu đầu vào.
- Output Format – định dạng đầu ra mong muốn.
Nếu vẫn thắc mắc sự khác biệt giữa cấu trúc 3 thành phần và 4 thành phần của prompt thì các bạn xem phần giải thích bên dưới nha:
Giải thích sự khác biệt: Không mâu thuẫn, chỉ là cấp độ chi tiết khác nhau
🔹 1. Cấu trúc 3 phần (ngày 4):
Đây là cách rút gọn, đơn giản hóa để người mới dễ tiếp cận.
3 phần này là khung cốt lõi để viết prompt rõ ràng:
| Thành phần | Vai trò |
|---|---|
| Context | Giới thiệu vai trò AI hoặc bối cảnh |
| Instruction | Yêu cầu chính cần AI thực hiện |
| Output Format | Mong muốn đầu ra được trình bày như thế nào |
👉 Cách này dùng rất phổ biến trong các khóa học cấp cơ bản, giúp người học dễ nhớ, dễ thực hành.
🔹 2. Cấu trúc 4 phần (ngày 8):
Đây là phiên bản đầy đủ hơn, đưa thêm phần Input Data vào cấu trúc.
| Thành phần | Vai trò bổ sung |
|---|---|
| Instruction | Giữ nguyên – là hành động yêu cầu |
| Context | Vai trò, mục tiêu, bối cảnh |
| Input Data | Dữ liệu đầu vào rõ ràng nếu có (ví dụ: đoạn văn cần tóm tắt, câu cần dịch) |
| Output Format | Định dạng mong muốn của kết quả |
🔎 Input Data thường bị gộp chung với Instruction hoặc Context khi dạy ở cấp cơ bản → nhưng khi bạn học sâu hơn, nó đáng được tách ra riêng, đặc biệt là khi prompt cần xử lý dữ liệu cụ thể.
Ví dụ Prompt (đầy đủ 4 thành phần):
Bạn là một chuyên gia tuyển dụng nhân sự (Context),
hãy phân tích đoạn văn sau để đánh giá khả năng giao tiếp của ứng viên (Instruction),
đoạn văn: “Tôi thường xuyên chủ động liên hệ với các phòng ban khác để đảm bảo tiến độ công việc chung.” (Input Data).
Trình bày câu trả lời dưới dạng 3 gạch đầu dòng ngắn gọn (Output Format).
💡 Kết luận:
| So sánh | Cấu trúc 3 phần | Cấu trúc 4 phần |
|---|---|---|
| Mức độ | Cơ bản | Trung cấp – nâng cao |
| Dễ nhớ | ✅ Dễ hơn | ❌ Dễ nhầm với Instruction |
| Chi tiết | ❌ Không tách riêng Input | ✅ Có Input rõ ràng |
| Khi nào dùng? | Mới bắt đầu, luyện nhanh | Viết prompt xử lý dữ liệu hoặc công việc phức tạp |
Và đó là lý do, mình sẽ tập trung đi sâu vào Instruction.
🧩 Instruction – “Lệnh chỉ dẫn AI” là gì?
Hiểu đơn giản, Instruction là phần bạn yêu cầu AI làm gì đó. Nó là 1 phần trong prompt, một instruction cần:
- Ngắn gọn.
- Trực tiếp.
- Không vòng vo.
- Tập trung vào một hành động cụ thể.
Ví dụ:
- “Generate 3 creative blog titles.” –> tạo 3 tiêu đề sáng tạo cho blog.
- “Translate the sentence into Vietnamese.” –> Dịch câu sang tiếng Việt.
- “Summarize the paragraph in 2 sentences.” –> tóm tắt đoạn văn trong 2 câu.
Các Loại Lệnh Chỉ Dẫn (Instruction) Phổ Biến Mà Bạn Cần Nắm Vững
Trong quá trình tương tác với AI, bạn sẽ thường xuyên sử dụng các loại Instruction sau:
- Tạo nội dung (Generate): Yêu cầu AI sáng tạo ra một cái gì đó. Ví dụ: “Generate a list of 5 healthy breakfast options.” (Tạo danh sách 5 lựa chọn bữa sáng lành mạnh.)
- Tóm tắt (Summarize): Rút gọn một đoạn văn bản.
- Dịch (Translate): Chuyển đổi ngôn ngữ.
- Phân tích (Analyze): Đánh giá hoặc mổ xẻ thông tin.
- Trả lời câu hỏi (Answer questions): Cung cấp thông tin cụ thể.
✍️ Thực hành hôm nay
🟡 Viết 5–7 prompt chỉ có Instruction:
- Generate a list of 5 healthy breakfast options.
- Write a one-sentence introduction for a travel blog.
- Translate the word “flower” into Spanish.
- Brainstorm 3 business name ideas for a handmade jewelry shop.
- Summarize this paragraph in two short sentences.
- Create a social media caption for a new coffee product.
- Write 3 interview questions about time management.
📌 Cảm nhận: Khi chỉ tập trung vào phần Instruction, mình phải “nói” ngắn mà trúng – đó là một thử thách thú vị!
🔍 So sánh prompt mơ hồ vs. cụ thể
| Instruction mơ hồ | Instruction rõ ràng |
|---|---|
| Write about dogs. | Write a 50-word paragraph about the loyalty of golden retrievers. |
| Summarize this. | Summarize this article in 2 sentences, using simple language. |
👉 Kết quả: Prompt càng cụ thể, output càng đúng mục tiêu – ít phải sửa.
📘 Học 6 từ tiếng Anh chuyên ngành hôm nay
| Từ | Nghĩa | Ví dụ ứng dụng |
|---|---|---|
| Instruction | chỉ dẫn | Your instruction must be clear. |
| Input | đầu vào | The AI processes the input to produce an output. |
| Output | đầu ra | Output must be in bullet points. |
| Generate | tạo ra | We want the AI to generate creative text. |
| Understand | hiểu | Does the model understand my request? |
| Text | văn bản | The AI outputs structured text. |
✍️ Câu mình tự viết:
The instruction should be short and clear so the model can understand and generate better text.
💬 Giao tiếp ngẫu nhiên với ChatGPT
Mình thử hỏi:
“Bạn thích loại bài viết nào nhất để tạo nội dung?”
AI trả lời rất thú vị: Nó không có cảm xúc, nhưng thường tạo content tốt nhất khi prompt rõ ràng, có vai trò và định dạng.
Một lời nhắc lại: Lệnh chỉ dẫn tốt là chìa khóa để “giao tiếp trúng” với AI.
📝 Checklist ngày 8 – Mình đã làm được:
✅ 1–1.5 giờ học lý thuyết về Instruction.
✅ 5–7 prompt thực hành chỉ chứa Instruction.
✅ So sánh rõ – mơ hồ để nhận ra khác biệt.
✅ Học 6 từ vựng chuyên ngành AI.
✅ Giao tiếp phản xạ với ChatGPT.
💡 Tổng kết nhanh
“Instruction là phần bắt buộc phải vững nếu muốn làm chủ prompt. Không rõ – là ‘xong’ luôn.” 😅
Hôm nay mình đã học cách viết lệnh ngắn – gọn – trúng đích, và hiểu sâu hơn về cấu trúc chuẩn của một prompt.
Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngại để lại comment trong phần bình luận cho mình nha!
