[Ngày 1] – Prompt là gì? LLM là gì? Mở khoá tư duy AI từ con số 0

Xin Chào,

Lại là mình đây, từ hôm nay, mình chính thức bắt đầu hành trình 9 tháng học Prompt Engineering. Và ngày đầu tiên là bước quan trọng để mình hiểu nền tảng: “Prompt” là gì và LLM hoạt động ra sao.

✅ Prompt là gì? – Lời nhắc thông minh cho AI

Prompt là câu lệnh, câu hỏi hoặc bất kỳ nội dung đầu vào nào bạn gõ vào AI như ChatGPT để yêu cầu nó thực hiện một nhiệm vụ.

Nói đơn giản, prompt chính là “cách bạn nói chuyện với AI”.

Một prompt có thể rất đơn giản, ví dụ:

Viết một bài thơ 4 câu về mùa thu.

Hoặc phức tạp hơn:

Giả sử bạn là một chuyên gia giáo dục, hãy viết 3 ý tưởng bài giảng STEM dành cho học sinh lớp 5, kèm ví dụ thực tiễn.

Cách bạn đặt prompt như thế nào, AI sẽ cho đầu ra tương ứng. Bạn đưa đầu vào càng chi tiết, câu trả lời bạn nhận được càng sát với nhu cầu.

🧠 LLM là gì? Tại sao nó là nền tảng của ChatGPT?

LLM là viết tắt của Large Language Model, được dịch ra là mô hình ngôn ngữ lớn – được huấn luyện với hàng tỷ câu từ, sách, website… để “hiểu” và có khả năng “dự đoán” từ tiếp theo bạn sẽ nói.

Hiện tại, ChatGPT (dựa trên GPT-4 hoặc GPT-3.5) chính là một trong những LLM mạnh nhất. Nó hoạt động dựa vào prompt bạn nhập vào và trả về kết quả (output) dựa trên ngữ cảnh, mục tiêu và cấu trúc của bạn.

---

📊 Prompt tốt vs Prompt mơ hồ – Khác biệt ở đâu?

Prompt mơ hồ	Prompt tốt
“Viết bài về cà phê”	“Viết bài 300 từ về cà phê Arabica, chia 3 đoạn, giọng văn gần gũi”
“Dạy tôi làm slide”	“Hướng dẫn từng bước tạo slide PowerPoint thuyết trình trong lớp học 15 phút”

Một Prompt tốt sẽ giúp:

• AI hiểu đúng ý bạn.
• Cho đầu ra sát nhu cầu.
• Giảm thời gian chỉnh sửa.

✍️ Thực hành hôm nay

Bạn copy prompt 1 và prompt 2 vào bất kỳ chatbot AI nào để thực hành và xem kết quả nhé.

🟡 Prompt 1:

Giới thiệu bản thân bạn trong 3 câu.

👉 Kết quả: ChatGPT trả lời ngắn gọn, đúng cấu trúc. Mình thử thay đổi giọng điệu sang “thân thiện”, thì phản hồi ấm áp hơn hẳn.

🟡 Prompt 2:

Tạo một tiêu đề hấp dẫn và chuẩn SEO cho bài viết về cà phê nha!

👉 Kết quả:

• “Cà phê Arabica: Hành trình từ hạt đắng đến đam mê”
• “Khám phá vị đậm đà trong từng giọt cà phê sáng”

Mình nhận ra: Chỉ cần thêm ngữ cảnh, phong cách và độ dài mong muốn – kết quả sẽ chi tiết hơn nhiều.

📘 5 Từ vựng tiếng Anh chuyên ngành hôm nay

Từ	Nghĩa	Ứng dụng trong prompt
prompt	lời nhắc	“Write a prompt that asks ChatGPT to…”
LLM	mô hình ngôn ngữ lớn	“Explain how an LLM works.”
input	đầu vào	“Your input was too short.”
output	đầu ra	“The output was creative and helpful.”
context	ngữ cảnh	“Provide more context to get better results.”

---

💬 Ghi chú & tương tác với AI

Hôm nay mình hỏi thêm ChatGPT:

“Bạn hiểu prompt như thế nào?”

👉 ChatGPT trả lời:

Tôi hiểu prompt là câu lệnh hoặc yêu cầu đầu vào mà người dùng gửi cho AI (như ChatGPT) để tạo ra một phản hồi phù hợp. Trong lĩnh vực AI – đặc biệt là với các mô hình ngôn ngữ như tôi – prompt đóng vai trò giống như câu hỏi, chỉ dẫn, hoặc ngữ cảnh để hướng dẫn AI trả lời.

Cụ thể hơn:

• Với AI tạo văn bản (như GPT), prompt có thể là một câu hỏi, một đoạn văn bản, hoặc một mệnh lệnh như:
  → “Viết một bài thơ về tình bạn.”
  → “Tóm tắt bài viết này.”
  → “Hãy giải thích SQL Injection.”
• Với AI tạo hình ảnh (như DALL·E), prompt là mô tả chi tiết để tạo ra hình ảnh:
  → “A fantasy castle floating in the sky, digital art, 4K.”

Tóm lại:

Prompt = “đầu vào bằng ngôn ngữ tự nhiên dùng để giao tiếp với AI và hướng dẫn nó tạo ra phản hồi mong muốn.”

🎯 Một bài học quan trọng cho mình: Không phải AI thông minh – mà là bạn thông minh khi nói chuyện với AI đúng cách.

---

📌 Tổng kết ngày 1

✅ Như vậy là ngày đầu tiên đi học đã có một số kết quả, hihi:

• Hiểu rõ prompt và LLM là gì, mình đã thuộc rồi nha!
• Biết cách viết prompt cụ thể, từ đơn giản đến phức tạp hơn một chút.
• So sánh prompt tốt vs chưa tốt. Nhìn vào prompt có thể biết được đâu là prompt tốt hơn.
• Ghi nhớ 5 từ chuyên ngành hữu ích, món này chưa thuộc lắm, mình nhét ko nổi môn tiếng Anh 😀

Vậy là mình đã hoàn thành bài học và thực hành những prompt cơ bản nhất trong ngày đầu tiên. Có vẻ như ngày đầu tiên trôi qua đầy hứng thú. Mình háo hức với ngày mai, khi chúng ta sẽ cùng khám phá cách ChatGPT hoạt động từ bên trong!

Hỏi mình bất kỳ điều gì bạn còn thắc mắc trong phần comment bên dưới nhé, mình sẽ trả lời trong khả năng nha!